Tán sạch sỏi thận qua da qua đường hầm nhỏ

Người đàn ông từng mổ mở lấy sỏi thận trái, nay sỏi tái phát gây thận ứ nước, đau tức hông lưng và tiểu ra máu.

Hơn 20 năm trước, ông V.H.Đ. (50 tuổi, TP.HCM) trải qua một cuộc mổ mở lấy sỏi thận. Gần đây ông thấy vùng lưng hơi đau tức, lan xuống bụng dưới (gần vùng kín) nhất là khi leo cầu thang, xách vật nặng, tiểu ra máu nên đến Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM.

Qua thăm khám, thạc sĩ bác sĩ Nguyễn Tân Cương, Phó khoa Tiết niệu,Trung tâm Tiết niệu – Thận học – Nam khoa, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCMnhận thấy thận trái bệnh nhân có viên sỏi lớn, kích thước khoảng 2.5 x 3.4cm nằm ở khúc nối và bể thận, gây tắc nghẽn khiến thận bị ứ nhiều nước. Ngoài ra, sẹo mổ cũ vùng hông lưng trên người bệnh khá rõ ràng, dài 10cm, tiên lượng phẫu thuật khó khăn do xơ dính.

Với trường hợp này, phương án điều trị phù hợp nhất là tán sỏi qua da, vừa có thể lấy sạch sỏi qua một đường mổ nhỏ chỉ trong 1 lần phẫu thuật, vừa tránh được cuộc mổ mở do sỏi tái phát. Theo đó, dưới sự hướng dẫn của máy siêu âm và hệ thống máy C-arm với cánh tay X-quang hiện đại giúp phẫu thuật viên định vị chính xác vị trí sỏi. Bác sĩ rạch da một đường nhỏ phía hông lưng trái, đường kính khoảng 0,6 cm, xuyên 1 cây kim nhỏ từ ngoài vào thận cho đến khi thấy nước tiểu chảy ra. Qua đó, tạo một đường hầm đi xuyên qua các thành bụng, vào bể thận để tiếp cận sỏi. Thông qua đường hầm này, phẫu thuật viên sẽ đưa một ống soi vào trong thận, quan sát thấy sỏi qua hệ thống máy nội soi 3D/4K Karl Storz. Sỏi được nhanh chóng tán vỡ thành nhiều mảnh nhỏ bằng tia laser năng lượng cao và lấy ra ra ngoài.

“Bệnh nhân Đ. có vết mổ cũ, xơ dính nhiều nên quá trình nong tạo đường hầm khó khăn hơn các trường hợp khác. Một số trường hợp cần phải sử dụng các que nong bằng kim loại mới qua được thành bụng”, bác sĩ Cương nói.

Sau 2 giờ phẫu thuật, kiểm tra qua C-arm, bác sĩ không còn nhìn thấy viên sỏi, sỏi trong thận đã được tán nhỏ và hút ra ngoài hoàn toàn.

Cũng phẫu thuật bằng phương pháp tán sỏi qua da, bà Phan Thị Hợp (62 tuổi, Bình Thuận) cho biết ngay sau mổ bà đã hết đau lưng, còn vết mổ to bằng hạt đậu xanh sau lưng đau không đáng kể. Chưa đầy một ngày sau phẫu thuật, bà đã có thể vận động, đi lại bình thường và được xuất viện.

Trước đó, bà Hợp được chẩn đoán có sỏi san hô ở hai thận, có chỉ định phẫu thuật lấy sỏi. Sỏi thận trái dài khoảng 6 cm, lấp đầy các đài bể thận; sỏi bên phải nhỏ hơn, có chiều dài 3,3cm nhưng gây ra cơn đau lưng âm ỉ, đau nhói khi người bệnh cử động. Do đó, bà Hợp được tán sỏi thận bên phải trước. Khoảng 2-4 tuần sau khi sức khỏe ổn định, bà tiếp tục được giải quyết sỏi ở thận còn lại.

Theo bác sĩ Nguyễn Tân Cương, tán sỏi qua da làphương pháp điều trị sỏi thậnít gây tổn thương thận và hiệu quả cao, tỷ lệ sạch sỏi lên tới 90% – 100%, người bệnh ít đau, hồi phục nhanh. Kỹ thuật này thường được thực hiện cho trường hợp sỏi thận lớn (trên 2cm), sỏi phức tạp và sỏi san hô. Phương pháp này cũng mang lại nhiều lợi ích cho những người đã từng phẫu thuật thận hoặc mổ mở lấy sỏi thận.

Trước đây, với sỏi san hô kích thước lớn, người bệnh thường phải trải qua cuộc mổ mở. Người bệnh sẽ phải chịu đựng vết rạch da dài hơn 10 cm, cắt cân cơ thành bụng, một số trường hợp còn phải xẻ nhu mô thận mới tiếp cận được sỏi. Sau mổ, vùng quanh thận đã bị tổn thương sẽ hình thành sẹo xơ dính. Nếu sỏi sỏi tái phát thì việc phẫu thuật trong những lần sau sẽ gặp nhiều khó khăn, có nguy cơ chảy máu, tổn thương cơ quan lân cận…

Mặc dù vậy, tán sỏi qua da có thể gặp một vài biến chứng nguy hiểm như chảy máu thận, nhiễm khuẩn, thủng ruột nguy hiểm tính mạng.

Sỏi tiết niệu hình thành do sự kết tinh tự nhiên của các tinh thể vô cơ trong nước tiểu. Sỏi tiết niệu có thể gặp ở bất kỳ vị trí nào trong đường tiểu như thận (sỏi thận), niệu quản (sỏi niệu quản), bàng quang (sỏi bàng quang) và niệu đạo (sỏi niệu đạo) nam giới.

Nếu không điều trị kịp thời, sỏi tiết niệu có thể gây ra biến chứng nguy hiểm như suy giảm chức năng thận, nhiễm khuẩn ở thận, thậm chí đe dọa tính mạng. Do đó, khi có dấu hiệu tiểu ra máu, tiểu buốt, bí tiểu, nước tiểu đục, đau lưng hông dữ dội hoặc âm ỉ dài ngày… người bệnh đến bệnh viện có chuyên khoa tiết niệu để được chẩn đoán. Tùy theo vị trí, kích thước sỏi và tình trạng sức khỏe người bệnh các bác sĩ sẽ tư vấn phương án điều trị phù hợp.