HÀNG TRĂM VIÊN SỎI TRONG THẬN TRÁI

Nam thanh niên được mổ lấy hàng trăm viên sỏi trong thận trái do uống ít nước, cơ địa dễ tạo sỏi.

Thận trái chi chít sỏi
“Hàng trăm viên sỏi chi chít trong thận trái người bệnh”, thạc sĩ bác sĩ Nguyễn Trường Hoan, khoa Tiết niệu, Trung tâm Tiết niệu – Thận học – Nam khoa, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM, chia sẻ về ca mổ lấy sỏi thận của anh T. ngày 6/3.

Anh N.A.T. (26 tuổi, nhà ở Đồng Nai) làm việc tại một siêu thị điện máy ở TP.HCM. Ngoài thời gian làm việc chính thức, anh thường xuyên tăng ca tối để vận chuyển, kiểm kê hàng nhập/xuất kho của siêu thị. Công việc bận rộn nên anh đã quen với những bữa cơm mua ngoài “cho xong bữa” và uống ít nước, nhịn đi tiểu trong giờ làm, chỉ đi tiểu khi bụng đau, căng tức.

Khi mang vác, vận chuyển hàng hóa của siêu thị, anh T. thường thấy đau âm ỉ tại vùng hông dưới bên trái, đi tiểu thấy có máu. Tuy nhiên, lúc ngồi một chỗ làm việc hay đi lại nhẹ nhàng thì không đau, không tiểu máu nên anh nghĩ do ảnh hưởng của vết mổ ruột thừa 10 năm trước. Gần đây, anh chuyển sang kinh doanh tại nhà, có nhiều thời gian hơn nên đến Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM khám sức khỏe thì phát hiện thận trái lấp kín sỏi.

Bác sĩ Hoan cho biết kết quả chụp cắt lớp vi tính (CT) thấy trong bể thận trái của anh T. có rất nhiều sỏi đủ kích thước. Ngoài ra, nồng độ bạch cầu trong nước tiểu tăng là dấu hiệu nhiễm khuẩn đường tiểu nhưng người bệnh chưa có biểu hiện sốt, rét run.

Anh T. có tiền sử mổ ruột thừa, tán sỏi thận và niệu quản (ống dẫn nước tiểu từ thận xuống bàng quang) bên phải. Người bệnh mong lần mổ này sẽ xử lý sạch sỏi. Tuy nhiên, số lượng sỏi quá lớn, khó lấy hết trong một lần với các phương pháp tán sỏi nội soi thông thường. Mổ mở là giải pháp phù hợp nhất.

Ca mổ của anh T. được thực hiện bởi ê kíp mổ gồm 3 bác sĩ khoa Tiết niệu, Trung tâm Tiết niệu – Thận học – Nam khoa, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM: TTƯT.PGS.TS.BS Vũ Lê Chuyên, Giám đốc Trung tâm; ThS.BS Nguyễn Trường Hoan, BS.CKI Phạm Thế Anh.

Các bác sĩ tạo một đường mổ chéo dài 15cm tại hông trái, cẩn thận bóc tách, tiếp cận thận trái của người bệnh. Do thành bụng của người bệnh rất dày nên quá trình này gặp khó khăn.

Sau 150 phút, ê kíp mổ lấy hết sỏi trong thận trái người bệnh. Theo quan sát, viên sỏi lớn nhất là sỏi san hô có nhiều nhánh, kích thước 5cm (cỡ quả trứng gà). Khoảng 5-6 viên sỏi kích thước khoảng 1cm và hàng trăm viên sỏi nhỏ hơn với đủ kích thước, hình dạng.

3 ngày sau mổ, anh T. phục hồi, ăn uống, đi lại bình thường, chỉ hơi đau nhẹ tại vết mổ. Sau khi được bác sĩ hướng dẫn chăm sóc vết mổ tại nhà, dặn dò uống nhiều nước, hẹn lịch tái khám, anh T. được xuất viện.

Theo bác sĩ Hoan, những trường hợp lấy ra lượng sỏi lớn trong thận như anh T. hiện nay ít gặp do ý thức khám sức khỏe định kỳ của người dân ngày càng nâng cao. Người bệnh có xu hướng điều trị sớm khi sỏi còn nhỏ.

Ở trường hợp của anh T., sỏi tuy nhiều nhưng không gây tắc nghẽn, ít gây đau. Tuy nhiên, do có sỏi san hô lớn, nếu không điều trị sớm, viên sỏi gia tăng kích thước, choán hết bể thận, gây ứ nước tiểu, dẫn đến nhiễm khuẩn thận, ứ mủ, suy giảm từ từ chức năng thận, nguy cơ phải cắt thận. Nguy hiểm hơn gây nhiễm khuẩn vào máu, có thể cướp đi tính mạng người bệnh.

Bệnh di truyền
Ba năm trước, anh từng “lên bàn mổ” điều trị sỏi thận phải bằng phương pháp tán sỏi qua da. Anh kể thận phải có 2 viên sỏi to cỡ 2cm, trong đó, một viên rớt xuống niệu quản gây tắc nghẽn dòng nước tiểu, khiến thận ứ nước độ 2. Các cạnh viên sỏi ma sát với niệu quản gây cơn đau quặn thận. “Tôi đau bụng khủng khiếp, ói ra cả mật xanh, tiểu máu, phải cấp cứu 4-5 lần”, anh T. nói.

Anh T. không ngạc nhiên khi biết trong thận trái mình cũng có sỏi, chỉ bất ngờ số lượng quá lớn. “Sỏi thận là bệnh chung của gia đình tôi. Trong nhà, ngoài tôi ra, mẹ, cô, dì, chú, bác của tôi cũng bị sỏi thận”, anh nói. Anh được bác sĩ khuyên phải uống nhiều nước để tránh tái lại tình trạng bị sỏi thận.

Bác sĩ Hoan cho biết sỏi tiết niệu nói chung, sỏi thận nói riêng có tính di truyền. Người có sỏi thì người thân ruột thịt của người bệnh cũng dễ bị sỏi hơn.

Một nghiên cứu của các nhà khoa học Mỹ trên 8.870 cặp song sinh phát hiện khả năng di truyền sỏi thận lên tới 56%. Một nghiên cứu khác tại Anh cho thấy 35% người bệnh sỏi thận do tăng canxi niệu có nguyên nhân di truyền từ gia đình.

Ngoài di truyền, thói quen ăn uống cũng là nguyên nhân hình thành sỏi phổ biến.

Bác sĩ Hoan khuyến cáo người dân nên uống nhiều nước (2-3 lít/ngày), ăn giảm mặn; giảm dầu mỡ, đạm động vật, thực phẩm giàu oxalat (củ cải trắng, khoai lang, rau chân vịt…); hạn chế nước uống có ga, rượu bia…

Khi có dấu hiệu đau hông lưng dữ dội nhất là khi vận động mạnh, tiểu máu, tiểu buốt, tiểu nhiều lần… cần đến bệnh viện khám, điều trị kịp thời. Với người cơ địa dễ tạo sỏi hoặc có người nhà có tiền sử điều trị sỏi, cần khám sức khỏe định kỳ 12 tháng/lần để sớm phát hiện, điều trị khi sỏi còn nhỏ.